विज्ञान शाप की वरदान किंवा विज्ञानाचे फायदे तोटे Essay on Wonder Of Science In Marathi
विज्ञान शाप की वरदान किंवा विज्ञानाचे फायदे तोटे Essay on Wonder Of Science in Marathi हा मराठी निबंध ठिकाणी आपण पाहणार आहोत निबंध विज्ञान एक चमत्कार या शीर्षकात सुद्धा लिहायला येतो.
ज्या काळात माणसाने रानटी जीवन जगले त्या काळाकडे पाहता आपण किती पुढे आलो आहोत हे लक्षात येते. त्याचप्रमाणे मानवजातीची उत्क्रांती खरोखरच वाखाणण्याजोगी आहे. यामागील प्रमुख प्रेरक शक्ती म्हणजे विज्ञान. हे आपल्याला विज्ञानाच्या आश्चर्याबद्दल आणि आपल्या जीवनात असे वरदान कसे सिद्ध झाले आहे याबद्दल विचार करण्यास प्रवृत्त करते. सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे, विज्ञानाने एक महान सभ्यता विकसित करण्यास मदत केली आहे. मानवाला जी काही प्रगती करता आली आहे ती केवळ विज्ञानाच्या साहाय्याने झाली आहे. मात्र, विज्ञान ही दुधारी तलवार आहे, असे म्हटल्यास वावगे ठरणार नाही. विज्ञान स्वतःचे फायदे आणि तोटे यांच्यासह येते.
विज्ञानाचे फायदे
विज्ञानाचे भरपूर फायदे आहेत असे म्हणणे कमीपणाचे ठरेल. विज्ञानाचे फायदे केवळ एका क्षेत्रापुरते मर्यादित नसून ते जगाच्या विविध क्षेत्रात उपयुक्त ठरले आहेत. जेव्हा आपण विज्ञान आणि अभियांत्रिकीतील नवकल्पनांबद्दल बोलतो तेव्हा वीज ही पहिली गोष्ट आहे जी मनात येते. त्याच्या विकासाद्वारे जगाला सामर्थ्य देण्यात मदत केली आहे.
वसुंधरा वाचवा जीवन वाचवा निबंध Essay on save Earth Save Life
म्हणजेच, याचे सर्व श्रेय विज्ञानाला जाते, कारण ते विज्ञान नसते, तर २१व्या शतकात जीवन अशक्य असते. शेवटी, संगणक, इंटरनेट, मोबाईल, औषधे, टेलिव्हिजन, एसी, ऑटोमोबाईल आणि बरेच काही नसलेल्या जगाची कल्पना करणे खूप कठीण आहे. आज प्रत्येक गोष्ट इंटरनेट सर्वे होत नाही असे चित्र निर्माण झाले आहे.
याशिवाय, वैद्यकीय क्षेत्रातही विज्ञानाचे मोठे योगदान आहे. वेगवेगळ्या असंख्य जीवघेण्या रोगांवर विज्ञानाच्या साह्याने होणारी औषध निर्मिती माणसाचे जीवन सुखकर आणि आयुर्मर्यादेमध्ये वाढ होण्यास फार मोठ्या प्रमाणात साहाय्यभूत होत आहे. 2019 मध्ये आलेल्या कोविड 19 या महामारीच्या दरम्यान विज्ञानाचे महत्त्व आणि फायदे अतिशय प्रकर्षाने जाणवले आहेत.
वैद्यकीय क्षेत्रातील वैज्ञानिक शोधांमुळे प्राणघातक आजार बरे होण्यास मदत झाली आहे. विज्ञानाच्या शोधांपूर्वी अतिशय कठीण असलेल्या शस्त्रक्रिया देखील करण्यात मदत झाली आहे. वैज्ञानिक शोधांमुळे हृदय प्रत्यारोपण, यकृत प्रत्यारोपण, किडनी प्रत्यारोपण सारख्या शस्त्रक्रिया सहज सोप्या वाटू लागल्या आहेत.हा विज्ञानाचा फार मोठा फायदा म्हणता येईल. हृदय मूत्रपिंड यकृत मेंदू यांचे प्रत्यारोपण हा फार मोठा चमत्कार मानला जातो. त्यामुळे विज्ञानाने अकल्पनीय मार्गांनी जग बदलले आहे.
विज्ञानामुळे हजारो-लाखो लोकांना सहज रोजगार उपलब्ध होत आहे विज्ञान हे रोजगार निर्माण करणारे मोठे साधन माणसाच्या हातात आज उपलब्ध आहे.
पूर्वीच्या काळी दुष्काळामुळे लक्षावधी लोकांचा मृत्यू होत असे परंतु वैज्ञानिक शोधांमुळे ठिकाणी धरणे तलाव बांधले त्यामुळे पाण्याचा पुरवठा करणे सहज शक्य झाले आहे. एखाद्या भागात दुष्काळ पडला तर त्या ठिकाणी रेल्वेने सुद्धा पाणी नेले जाते. मोठे मोठे कालवे काढून, पाण्याचा पुरवठा करून, शेतीला फार मोठे सहाय्य होत आहे. पिण्याच्या पाण्याचा प्रश्न आधुनिक युगामध्ये केवळ विज्ञानच सोडवू शकते.
मनोरंजनाचे क्षेत्रांमध्ये विज्ञान आणि प्रचंड भरारी घेतली आहे. त्यामुळे माणसाच्या मानसिक आरोग्यामध्ये निश्चितच चांगल्या प्रकारे वाढ झाली मी आहे; असे म्हटले तरी वावगे ठरणार नाही. मनोरंजनाच्या क्षेत्रातील वैज्ञानिक शोधांमुळे लक्षावधी लोकांना मला रोजगार भेटत आहे.
पूर्वीच्या काळी अंधश्रद्धांचे अंधार युग माणसाचे जीवन अधिकाधिक दुःखाकडे घेऊन जात असे. मात्र वैज्ञानिक शोधांमुळे आणि दृष्टिकोनामुळे माणसाच्या जीवनामध्ये प्रचंड मोठी क्रांती होऊन माणसाच डोळस पद्धतीने जीवन जगताना दिसून येतो. मानवाच्या विचारांमध्ये वैचारिक दृष्ट्या अमुलाग्र बदल झाला आहे; हा विज्ञानाचा चमत्कार म्हणता येईल.
विज्ञानाचे चमत्कार ज्याला आपण म्हणतो खरे तर चमत्कार नसून वैज्ञानिक नियमांचा अविष्कार आहे.
विज्ञानाचे तोटे
‘पावसाशिवाय इंद्रधनुष्य नाही’ या म्हणीप्रमाणेच विज्ञानाचे स्वतःचे तोटे आहेत. एखाद्याने नेहमी लक्षात ठेवले पाहिजे की कोणत्याही गोष्टीचा अतिरेक म्हणजे विष आहे आणि विज्ञान वेगळे नाही. जर ते दुष्टांच्या हातात पडले तर ते मोठ्या प्रमाणावर विनाश घडवू शकते. उदाहरणार्थ, विज्ञानाचा वापर अण्वस्त्रे,जैविक अस्रे, रासायनिक शस्त्रे, क्षेपणास्त्रे तयार करण्यासाठी केला जातो. या भयंकर विनाशकारी शस्त्रास्त्रांमुळे मानवाचेच नव्हे तर संपूर्ण जीवसृष्टीचे अस्तित्व डोक्यात येण्यास वेळ लागणार नाही इतकी ती भयानक आहेत.
ही शस्त्रास्त्रे युद्ध घडवून आणण्यासाठी आणि पूर्ण विकसित देशांना पुसून टाकण्यासाठी पुरेशी प्राणघातक आहेत. आणखी एक कमतरता म्हणजे त्यामुळे होणारे प्रदूषण. विज्ञानामुळे जग जसजसे अधिक औद्योगिक झाले, तसतसे प्रदूषणाचे प्रमाण वाढले. सर्व उच्च-स्तरीय उद्योग आता पाणी, हवा, लाकूड आणि बरेच काही यासारख्या नैसर्गिक संसाधनांचे प्रदूषण करत आहेत. प्रदूषणामुळे सर्व सजीवांचे जीवन धोक्यात येत चालले आहे.
औद्योगिक वाढीमुळे बेरोजगारीचे प्रमाण वाढले आहे. कारण मशीन मानवी श्रमांची जागा घेत आहेत. तर, आम्ही पाहतो की त्यात मोठ्या प्रमाणात कमतरता देखील आहेत.
शेवटी, आपण असे म्हणू शकतो की आधुनिक माणसासाठी विज्ञान नक्कीच खूप फायदेशीर आहे. परंतु, नवनवीन शोध आणि शोध मानवजातीसाठी विविध मार्गांनी विनाशकारी बनले आहेत.
निष्कर्ष
त्यामुळे मानवजातीच्या अधिकाधिक फायद्यासाठी त्याचा योग्य वापर झाला पाहिजे. विज्ञानाच्या वाईट बाजूपासून जगाला वाचवण्यासाठी आपण या वैज्ञानिक आविष्कारांचा सुज्ञपणे वापर केला पाहिजे. जसे डॉ.ए.पी.जे. अब्दुल कलाम यांनी एकदा सांगितले होते की विज्ञान ही मानवतेला मिळालेली एक सुंदर देणगी आहे, आपण त्याचा विपर्यास करू नये. त्याचप्रमाणे आपण या विचारानुसार जगले पाहिजे आणि विज्ञानाच्या मानवी आणि शाश्वत उपयोगावर लक्ष ठेवले पाहिजे.
